Eene opeenvolging van zeer onderscheiden indrukken geeft ons het binnenste der Nieuwe Kerk, eenmaal door Vondel - in 1645, dus toen Van Campen's Stadhuis er nog niet was - "de koningin van Amstels hoofdgebouwen" genoemd.

Let men op den reusachtigen predikstoel, het schoone beitel werk van Vinckenbrinck, met de daaromheen en daartegenover geplaatste banken en stoelen, dan denkt men uitsluitend aan hare sinds ruim drie eeuwen bestaande inrichting als Hervormde hoofdkerk van Amsterdam.

Slaat men den blik omhoog, dan wijkt het Protestantsche heden voor het Katholiek verleden van vóór de "alteratie" van 1578, en wij denken aan "ons hoofdkerk, rijk gebouwd ter eere van Katrijn, en Jezus' moeder zelf", ook al weten wij, dat de felle brand van 1615 het grootste deel dier oude kerk verwoest heeft en met name het dak zoo goed als vernieuwd is; van de "hanebalken", waarvan de oude Geertrui in Bredero's "Moortje" spreekt, is stellig niets meer over.

Denkt men aan de vele vermaarde Nederlanders, die hier begraven liggen, hetzij met hetzij zonder praalgraf of gedenksteen - De Ruyter, Van Galen, Sweers, Bentinck, Van Speyk, Vondel, Hooft, Van Baerle, Da Costa en zoovele anderen - dan gaat men iets gevoelen voor Potgieter's gedachte aan een Nederlandsche "Westminster-Abbey", zonder daarom nog te willen meegaan met de wenschen, die hij daaraan verbindt. _

En in de negentiende eeuw heeft de Nieuwe Kerk nog een andere wijding ontvangen. Tot viermalen heeft een hoofd van het Stamhuis Oranje-Nassau zich hier bij plechtigen eed verbonden tot handhaving van 's lands rechten en vrijheden en daarop de hulde van Nederlands Volksvertegenwoordiging ontvangen; in 1814 de Souvereine Vorst Willem I, in 1840 Koning Willem II, in 1849 Koning Willem III en in 1898 Koningin Wilhelmina.

De Beeldbank van het Amsterdamse Stads Archief bevat veel (ingekleurd) werk van Willem Wenckebach.

Titel: Nieuwe Kerk
Beschrijving: Interieur van de Nieuwe Kerk, gezien vanuit het schip in de richting van het koor. Links de preekstoel met dooptuin. Zie ook de voortekening, afbeeldingsbestand 010097005728.
Documenttype: prent
Vervaardiger: Wenckebach, L.W.R. (Willem, 1860-1937)
Collectie: Collectie Atlas Dreesmann
Inventarissen: http://archief.amsterdam/archief/10094
Rechthebbende: Auteursrechtvrij
Gebruiksvoorwaarden: -
Afbeeldingsbestand: 010094003303
Kwaliteit: Hoog